Yaya konforu üzerine bir test yürüyüşü:  Atatürk Bulvarı'ndan gözlemler

N. Oya MEMLÜK ÇOBANOĞLU

doi:https://doi.org/10.69992/0.2025.8

N. Oya MEMLÜK ÇOBANOĞLU, Halah ALJAHANI

Yıl : 2025
Cilt : 2
Sayı : 1
Sayfa : 1-12

DOI : https://doi.org/10.69992/0.2025.8

21. yüzyılın başından itibaren, araç bağımlı hareketliliğin hızlandırdığı iklim krizinin kentsel yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri artmaktadır. Yakın zamanda ise, COVID-19 salgınının kentsel hareketliliği kısıtlayıcı etkisi, yürümeyi bir ulaşım biçimi olarak ön plana çıkarmıştır. Bu değişimlerle birlikte, ‘yürünebilirlik’ ve ‘yaya dostu tasarım’ kavramları hem akademik literatürde hem de uygulamada daha fazla önem kazanmaktadır. Yürüme pratiği kültürel ve bireysel tercih ve özelliklerin yanı sıra sosyal ve yapılı çevre gibi dışsal etmenlerden de etkilenmektedir. Yürünebilirlik ise, kent bütününden-sokağa çeşitli ölçeklerde ele alınması gereken ve her bir ölçekte farklı bileşenlere sahip karmaşık bir olgudur. Yürünebilirliği etkileyen çevresel etmenlere yönelik araştırmalar incelendiğinde, uygunluk, erişebilirlik, güvenlik, konfor ve ilgi çekicilik unsurlarının ortaklaştığı görülmektedir. Yaya konforu bu unsurlar arasında en temel gereksinimlerden biridir. Bu çalışmada, yaya konforunu etkileyen çevresel etmenler literatürde tanımlanan kriterlere dayanarak gölgelik alanlar, oturma alanları, fiziksel engeller ve yaya bağlantıları olarak belirlenmiştir. Ankara'nın ana eksenlerinden biri olan Atatürk Bulvarı üzerinde gözleme dayalı test yürüyüşü aracılığıyla bu etmenler kapsamında yaya konforu değerlendirilmiştir. Yürüyüş süresince veri toplama aracı olarak sistematik yerinde gözlem, gözlemci notları, yolculuk haritalaması ve görsel kayıt araçlarının eş zamanlı kullanımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Atatürk Bulvarı'nın Kızılay-Kuğulu Park bölümü incelenmiş ve Kuğulu Park yönünde artan fiziksel engeller ve oturma alanlarının eksikliği yaya konforunu sınırlayan temel etmenler olarak tespit edilmiştir. Araştırma, bulvardaki araç odaklı dönüşümün yaya konforu ve yürünebilirlik açısından çeşitli zorluklar yarattığını ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular ile yaya konforunu artırmaya yönelik önerilere ve kentsel tasarımda yürünebilirlik konusundaki tartışmalara katkı sağlanması hedeflenmektedir. Atatürk Bulvarı'nın yürünebilirliğini artırmak için yapılacak müdahalelerin yalnızca fiziksel altyapıyı değil, üst ölçekteki arazi kullanım ve ulaşım deseni ile sosyal ve kültürel faktörleri de göz önünde bulundurması gerektiği de unutulmamalıdır.

Atıf yapmak için : Aljahani, H., & Memlük Çobanoğlu, N.O. (2025). Yaya konforu üzerine bir test yürüyüşü: Atatürk bulvarı'ndan gözlemler. Thinking of Urban Decoding Journal (TUDEJ), 2(1), 1-12. https://doi.org/10.69992/0.2025.8

Açıklama : Yazarların hiçbiri, bu makalede bahsedilen herhangi bir ürün, aygıt veya ilaç ile ilgili maddi çıkar ilişkisine sahip değildir. Araştırma, herhangi bir dış organizasyon tarafından desteklenmedi.Yazarlar çalışmanın birincil verilerine tam erişim izni vermek ve derginin talep ettiği takdirde verileri incelemesine izin vermeyi kabul etmektedirler. None of the authors, any product mentioned in this article, does not have a material interest in the device or drug. Research, not supported by any external organization. grant full access to the primary data and, if requested by the magazine they agree to allow the examination of data.

Yaya konforu üzerine bir test yürüyüşü: Atatürk Bulvarı'ndan gözlemler, Araştırma Makalesi,
2025, Vol. 2 (1)

Geliş Tarihi : 09.08.2024, Kabul Tarihi : 12.02.2025 , Yayın Tarihi : 29.09.2025